Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án)

 Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 ĐỀ SỐ 1
 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KỲ II
 BẮC GIANG NĂM HỌC 2024 - 2025
 MÔN: NGỮ VĂN LỚP 9
 Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc đoạn thơ sau:
 Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
 Sương hồng lam, ôm ấp nóc nhà gianh,
 Trên con đường viền trắng mép đồi xanh,
 Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết.
 Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc;
 Những thằng cu áo đỏ chạy lon xon,
 Vài cụ già chống gậy bước lom khom,
 Cô yếm thắm che môi cười lặng lẽ.
 Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ,
 Hai người thôn gánh lợn chạy đi đầu.
 Con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau.
 Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa,
 Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa,
 Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
 Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
 Người mua bán ra vào đầy cổng chợ.
 Con trâu đứng vờ dim hai mắt ngủ,
 Để lắng nghe người khách nói bô bô.
 Anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ,
 Tìm đến chỗ đông người ngồi dở bán,
 Một thầy khoá1 gò lưng trên cánh phản,
 Tay mài nghiên hí hoáy viết thơ xuân.
 Cụ đồ nho dừng lại vuốt râu cằm,
 Miệng nhẩm đọc vài hàng câu đối đỏ.
 Bà cụ lão bán hàng bên miếu cổ,
 Nước thời gian gội tóc trắng phau phau.
 (Trích Chợ tết, Đoàn Văn Cừ, Thi nhân Việt Nam, 
 Hoài Thanh – Hoài Chân, NXB Văn học, 1999,tr.180-181)
Thực hiện các yêu cầu: 
1 Thầy khóa: người từng đi thi nhưng chưa đỗ đạt gì. 
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
Câu 1. Xác định thể thơ được sử dụng trong đoạn thơ trên.
Câu 2. Chỉ ra những từ ngữ diễn tả trực tiếp không khí trên đường đi chợ Tết. 
Câu 3. Nêu những hoạt động cụ thể của con người trong phiên chợ Tết được thể hiện ở phần thơ in đậm. 
Câu 4. Trình bày tác dụng của từ láy tượng hình trong hai dòng thơ sau: 
Một thầy khoá gò lưng trên cánh phản,
Tay mài nghiên hí hoáy viết thơ xuân.
Câu 5. Phân tích hiệu quả của việc sử dụng yếu tố miêu tả trong đoạn thơ.
Câu 6. Nhận xét về bức tranh chợ Tết trong đoạn thơ.
Câu 7. Bày tỏ quan điểm của em về ý kiến sau: Bức tranh chợ Tết trong đoạn thơ trên góp phần gìn giữ 
“hồn xưa của đất nước”. (Trả lời trong khoảng từ 3-5 câu văn).
II. VIẾT (4,0 điểm)
 Hiện nay một bộ phận giới trẻ có biểu hiện quay lưng với văn hóa truyền thống của dân tộc. Em 
hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về vấn đề trên và đề xuất giải pháp khắc phục.
 . HẾT .
 Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm.
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần Câu Yêu cầu Điểm
 ĐỌC HIỂU 6.0
 - HS xác định được thể thơ 8 chữ. 0.5
 - Hướng dẫn chấm:
 1
 + HS trả lời đúng yêu cầu trên: 0.5 điểm
 + HS không trả lời hoặc trả lời sai: 0.0 điểm.
 - HS chỉ ra được những từ ngữ diễn tả trực tiếp không khí trên đường đi chợ Tết: 0.5
 tưng bừng, vui vẻ. 
 2 - Hướng dẫn chấm:
 + HS trả lời đúng yêu cầu trên: 0.5 điểm (HS chỉ được 01 từ đúng: 0,25 điểm). 
 + HS không trả lời hoặc trả lời sai: 0.0 điểm.
 - HS nêu được những hoạt động cụ thể của con người trong phiên chợ Tết được 1.0
 thể hiện ở phần thơ in đậm: 
 + Người mua bán ra vào;
 + Người khách nói bô bô;
 + Anh hàng tranh quẩy đôi bồ kĩu kịt, tìm đến chỗ đông người ngồi dở bán; 
 + Thầy khóa gò lưng trên phản, tay mài nghiên hí hoáy viết thơ xuân;
 3
 + Cụ đồ nho vuốt râu, nhẩm đọc câu đối
 + Bà cụ lão bán hàng.
 - Hướng dẫn chấm:
 + HS trả lời đúng từ 04 hoạt động trở lên: 1.0 điểm
 I + HS trả lời được 01 hoạt động yêu cầu:0.25 điểm
 + HS không trả lời hoặc trả lời sai: 0.0 điểm.
 - HS xác định được đúng từ láy tượng hình và nêu được tác dụng phù hợp. 1.0
 + Từ láy tượng hình trong hai dòng thơ: “hí loáy”
 + Tác dụng của từ láy tượng hình: 
 Từ láy tượng hình “hí hoáy” trong câu thơ miêu tả sinh động hành động chăm chú, 
 tỉ mỉ của thầy khóa khi mài nghiên và viết thơ xuân. Từ này gợi hình ảnh cụ thể, 
 gần gũi, khắc họa rõ nét sự tập trung và khéo léo của nhân vật. Đồng thời, “hí 
 4
 hoáy” còn tạo nhịp điệu vui tươi, góp phần làm nổi bật không khí nhộn nhịp, sinh 
 động của phiên chợ Tết.
 - Hướng dẫn chấm:
 + HS trả lời đúng các yêu cầu trên: 1.0 điểm
 + HS trả lời được 1/2 yêu cầu:0.5 điểm
 + HS không trả lời hoặc trả lời sai: 0.0 điểm.
 - HS phân tích được hiệu quả của việc sử dụng yếu tố miêu tả trong đoạn thơ: 1.0
 5 Yếu tố miêu tả trong đoạn thơ được sử dụng rất hiệu quả, góp phần tái hiện sinh 
 động bức tranh chợ Tết:
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 - Miêu tả cảnh sắc thiên nhiên: Các hình ảnh như “dải mây trắng đỏ dần”, 
 “sương hồng lam”, “tia nắng tía”, “núi uốn mình trong chiếc áo the xanh” tạo nên 
 một khung cảnh thiên nhiên tươi sáng, rực rỡ, tràn đầy sức sống, làm nền cho 
 không khí Tết.
 - Miêu tả con người và hoạt động: Tác giả khắc họa chân thực hình ảnh đa dạng 
 của người dân trên đường đi chợ và trong chợ Tết, từ “thằng cu áo đỏ chạy lon 
 xon”, “cô yếm thắm che môi cười lặng lẽ” đến “thầy khóa hí hoáy viết thơ xuân”, 
 “anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ”. Những chi tiết này thể hiện sự nhộn nhịp, 
 vui tươi và đa dạng trong sinh hoạt của con người.
 - Sử dụng từ ngữ giàu tính tạo hình: Các từ láy (“lon xon”, “lom khom”, “hí 
 hoáy”), màu sắc (“đỏ”, “trắng”, “hồng lam”, “xanh”) và hình ảnh ẩn dụ (“núi uốn 
 mình”, “đồi thoa son”) làm cho bức tranh chợ Tết trở nên sống động, gần gũi và 
 giàu cảm xúc.
 Hiệu quả của yếu tố miêu tả là tạo nên một không gian Tết đậm chất truyền thống, 
 gợi lên vẻ đẹp văn hóa và tâm hồn người Việt.
 - Hướng dẫn chấm:
 + HS trả lời đúng các yêu cầu trên: 1.0 điểm
 + HS trả lời được 1/2 yêu cầu:0.5 điểm
 + HS không trả lời hoặc trả lời sai: 0.0 điểm.
 - HS nhận xét phù hợp về bức tranh chợ Tết trong đoạn thơ: 1.0
 Bức tranh chợ Tết trong đoạn thơ của Đoàn Văn Cừ là một bức họa sống động, 
 đậm chất thôn quê Việt Nam. Tác giả đã tái hiện một không gian Tết rực rỡ, từ 
 cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp với mây, sương, nắng, núi đồi đến hình ảnh con 
 người tấp nập, vui tươi trên đường đi chợ và trong phiên chợ. Các hoạt động như 
 mua bán, viết thơ xuân, bán tranh, nhẩm câu đối đỏ không chỉ thể hiện sự nhộn 
 6 nhịp mà còn khắc họa nét văn hóa truyền thống đặc sắc. Bằng ngôn ngữ giàu hình 
 ảnh, màu sắc và từ láy, đoạn thơ gợi lên một không khí Tết ấm áp, gần gũi, đậm 
 đà bản sắc dân tộc.
 - Hướng dẫn chấm:
 + HS trả lời đúng các yêu cầu trên: 1.0 điểm
 + HS trả lời được 1/2 yêu cầu:0.5 điểm
 + HS không trả lời hoặc trả lời sai: 0.0 điểm.
 - HS bày tỏ được quan điểm về ý kiến (đồng tình hay không đồng tình) và lí giải 1.0
 một cách hợp lí, thuyết phục. 
 - Hướng dẫn chấm:
 7 + HS bày tỏ được quan điểm: 0,25 điểm.
 + HS lí giải thuyết phục: 0,5 điểm.
 + HS đảm bảo dung lượng yêu cầu: 0,25 điểm.
 + HS không trả lời hoặc trả lời không đúng yêu cầu: 0.0 điểm.
 VIẾT: Hiện nay một bộ phận giới trẻ có biểu hiện quay lưng với văn hóa truyền thống 4.0
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 của dân tộc. Viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về vấn đề trên và đề xuất giải pháp 
II khắc phục.
 a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: Có đủ Mở bài, Thân bài, Kết bài. 0.25
 Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát 
 được vấn đề.
 b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: suy nghĩ về vấn đề hiện nay một bộ phận giới 0.5
 trẻ có biểu hiện quay lưng với văn hóa truyền thống của dân tộc và đề xuất giải 
 pháp khắc phục.
 c. Viết được bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu: Lựa chọn được các thao tác 2.5
 lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ 
 thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể tham khảo 
 hướng triển khai sau:
 * Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát suy nghĩ của bản thân.
 * Thân bài: 
 (1) Trình bày các khía cạnh của vấn đề: 
 - Biểu hiện giới trẻ quay lưng với văn hóa truyền thống của dân tộc: không có 
 hiểu biết, thờ ơ, không quan tâm đến văn hóa truyền thống; tôn sùng, chạy theo 
 văn hóa ngoại lai; có hành vi thiếu tôn trọng văn hóa truyền thống,
 - Nguyên nhân (khách quan và chủ quan): Do xu hướng toàn cầu hóa, sự phát 
 triển mạnh mẽ của công nghệ, khiến giới trẻ có nhiều cơ hội tiếp cận với cái 
 mới, dễ bị cuốn theo văn hóa ngoại lai; do nhận thức của giới trẻ về giá trị của văn 
 hóa truyền thống bị thiếu hụt, thậm chí lệch lạc; do tâm lí “sính ngoại”, muốn 
 khẳng định lối sống hiện đại của giới trẻ; do gia đình, nhà trường, xã hội chưa chú 
 trọng giáo dục cho giới trẻ về giữu gìn bản sắc, văn hóa truyền thống của dân 
 tộc;
 - Hệ quả: Văn hóa truyền thống bị mai một, các giá trị tinh thần quý báu dần bị 
 lãng quên dẫn đến nguy cơ đánh mất bản sắc dân tộc; khiến thế hệ trẻ trở nên xa 
 rời cội nguồn, mất đi sự gắn kết cộng đồng, đánh mất niềm tự hào dân tộc, không 
 có động lực cống hiến cho đất nước; Việc chạy theo văn hóa ngoại lai mù quáng 
 có thể dẫn đến lối sống ích kỷ, thực dụng, đi ngược lại các giá trị nhân văn cao 
 đẹp,
 (2) Đề xuất các giải pháp giải quyết vấn đề: 
 Tăng cường giáo dục về văn hóa truyền thống: (Đưa các môn học về văn hóa dân 
 tộc vào chương trình giáo dục một cách sinh động, hấp dẫn, ví dụ: tổ chức các 
 buổi trải nghiệm thực tế tại làng nghề, di tích lịch sử.
 Khuyến khích giới trẻ tham gia các câu lạc bộ, hoạt động bảo tồn văn hóa như 
 học dân ca, múa truyền thống.
 Gia đình và xã hội chung tay:Cha mẹ cần làm gương, giáo dục con cái về giá trị 
 của văn hóa truyền thống thông qua các hoạt động như kể chuyện cổ tích, tham 
 gia lễ hội. Xã hội cần tổ chức các sự kiện văn hóa truyền thống hấp dẫn, gần gũi 
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 với giới trẻ, ví dụ: lễ hội áo dài, hội thi nấu bánh chưng.
 • Sử dụng công nghệ và truyền thông:
 o Tận dụng mạng xã hội để quảng bá văn hóa truyền thống thông qua các video, bài 
 viết, trò chơi tương tác.
 o Kết hợp văn hóa truyền thống với các xu hướng hiện đại, ví dụ: đưa âm nhạc dân 
 gian vào các bài hát hiện đại, thiết kế thời trang dựa trên áo dài.
 • Khuyến khích tinh thần tự hào dân tộc:
 o Tôn vinh các cá nhân, tổ chức có đóng góp trong việc bảo tồn văn hóa truyền 
 thống.
 o Khuyến khích giới trẻ tham gia các phong trào bảo vệ di sản văn hóa, ví dụ: giữ 
 gìn đình làng, chùa chiền.
 * Kết bài: Khái quát vấn đề nghị luận và liên hệ bản thân.
 5. Bài học nhận thức và hành động
 • Nhận thức: Giới trẻ cần hiểu rằng văn hóa truyền thống là cội nguồn, là niềm tự 
 hào của dân tộc, góp phần định hình nhân cách và lối sống.
 • Hành động: Mỗi người trẻ cần chủ động tìm hiểu, học hỏi và tham gia vào các 
 hoạt động bảo tồn văn hóa truyền thống, đồng thời lan tỏa giá trị này đến cộng 
 đồng.
 III. Kết bài
 • Khẳng định lại vai trò quan trọng của văn hóa truyền thống trong việc giữ gìn 
 bản sắc dân tộc.
 • Kêu gọi giới trẻ hãy trân trọng, bảo vệ và phát huy văn hóa truyền thống, góp 
 phần xây dựng một đất nước giàu đẹp, văn minh.
 • Nhấn mạnh rằng việc gìn giữ văn hóa truyền thống không chỉ là trách nhiệm mà 
 còn là niềm tự hào của mỗi người trẻ Việt Nam.
 Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với 
 chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
 Hướng dẫn chấm: 
 - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; có 
 sự kết hợp giữa lí lẽ và dẫn chứng (2,0 điểm - 2,5 điểm).
 - Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn 
 chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (1,25 điểm – 1,75 điểm).
 - Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên 
 quan đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp 
 (0,25 điểm - 1,0 điểm).
 d. Diễn đạt: Bảo đảm chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu 0.25
 trong đoạn văn, liên kết đoạn trong bài văn. 
 e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới 0.5
 mẻ
 Tổng điểm 10.0
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 Lưu ý khi chấm bài: 
 Do đặc trưng của môn Ngữ văn, bài làm của học sinh cần được đánh giá tổng quát, tránh đếm ý 
cho điểm một cách máy móc, linh hoạt trong việc vận dụng Hướng dẫn chấm. Việc chi tiết hóa điểm số 
các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi phần và được thống nhất trong Hội 
đồng chấm.
 Khuyến khích những bài viết có sáng tạo, lập luận thuyết phục, văn phong sáng rõ.
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
 ĐỀ SỐ 2
 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KỲ II, NĂM HỌC 2024 - 2025
 ĐỒNG NAI MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 9
 Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian giao đề
I. ĐỌC - HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
 MẸ
 (Nông Quang Khiêm*)
Có lần Có lần Có lần
Con tập đi Con trọ học xa Thấy áo mẹ sởn vai
Rơi xuống cầu thang Hết tiền mà không dám hỏi mẹ Con tìm nhặt đồ nhựa
Mẹ ôm con vào lòng Cuối tháng con về Gom tiền
Rơi nước mắt... Mẹ đếm chô những đồng bạc lẻ Mua áo tặng mẹ
 Như lẽ thường Mong thấy mẹ cười
Có lần Nước mắt mẹ rơi... Ai dè
Con cãi mẹ Nước mắt mẹ rơi...
Mẹ đánh đòn con
Rồi lặng lẽ quay đi Có lần...
Lau nước mắt...
 (In trong Cây cỏ và hoa, Nxb Hội Nhà văn, năm 2021, tr.137 - 138)
* Nông Quang Khiêm sinh năm 1984, dân tộc Tày, quê tại xã Xuân Lai, tỉnh Yên Bái. Anh là hội viên 
Hội Nhà văn Việt Nam. Một số tác phẩm tiêu biểu: Cánh diều tuổi thơ (2012), Cây cỏ và hoa (2021), ...
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm). Văn bản viết về đề tài gì?
Câu 2 (1,0 điểm). Nước mắt của người mẹ đã rơi trong những hoàn cảnh nào?
Câu 3 (1,0 điểm). Dòng thơ nào được lặp lại nhiều lần nhất trong văn bản? Phân tích tác dụng của việc 
lặp lại ấy.
Câu 4 (1,0 điểm). Nhận xét của em về tình cảm người con dành cho mẹ qua những dòng thơ sau:
 Thấy áo mẹ sởn vai
 Con tìm nhặt đồ nhựa
 Gom tiền
 Mua áo tặng mẹ
 Mong thấy mẹ cười
Câu 5 (1,5 điểm). Nêu chủ đề của văn bản và phân tích 02 căn cứ để xác định chủ đề ấy.
Câu 6 (1,0 điểm). Giọt nước mắt của người mẹ trong khổ thơ nào có ý nghĩa sâu sắc nhất với bản thân 
em? Vì sao?
II. VIẾT (4,0 điểm)
 DeThiVan.com Bộ 14 Đề thi Ngữ văn 9 Cánh Diều cuối Kì 2 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - DeThiVan.com
Có lẽ, ít nhất một lần, em đã từng làm cho những người thân yêu trong gia đình buồn lòng và rơi nước 
mắt. Vậy làm thế nào để không gây tổn thương cho những người thân của mình? Hãy viết bài văn nghị 
luận trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên.
 DeThiVan.com