Bộ 12 Đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2015-2024 môn Ngữ Văn (Có đáp án)

 Đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2015-2024 môn Ngữ Văn (Có đáp án) - DeThiVan.com
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
 Anh/Chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của thái độ sống
tích cực trước thử thách.
Câu 2 (5,0 điểm)
 Trong tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông?, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường viết:
 Hình như trong khoảnh khắc chùng lại của sông nước ấy, sông Hương đã trở thành một người
tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya. Đã nhiều lần tôi thất vọng khi nghe nhạc Huế giữa ban ngày, hoặc
trên sân khấu nhà hát. Quả đúng như vậy, toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế đã được sinh thành
trên mặt nước của dòng sông này, trong một khoang thuyền nào đó, giữa tiếng nước rơi bán âm (1)
của những mái chèo khuya. Nguyễn Du đã bao năm lênh đênh trên quãng sông này, với một phiến
trăng sầu. Và từ đó, những bản đàn đã đi suốt đời Kiều. Tôi đã chứng kiến một người nghệ nhân
già, chơi đàn hết nửa thế kỉ, một buổi tối ngồi nghe con gái đọc Kiều: “Trong như tiếng hạc bay
qua - Đục như tiếng suối mới sa nửa vời”... Đến câu ấy, người nghệ nhân chợt nhổm dậy vỗ đùi, chỉ
vào trang sách Nguyễn Du mà thốt lên: “Đó chính là Tứ đại cảnh!” (2).
 Rời khỏi kinh thành, sông Hương chếch về hướng chính bắc, ôm lấy đảo Cồn Hến quanh năm mơ
màng trong sương khói, đang xa dần thành phố để lưu luyến ra đi giữa màu xanh biếc của tre trúc
và của những vườn cau vùng ngoại ô Vĩ Dạ. Và rồi, như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, nó
đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao
Vinh xưa cổ. Đối với Huế, nơi đây chính là chỗ chia tay dõi xa ngoài mười dặm trường đình. Riêng
với sông Hương, vốn đang xuôi chảy giữa cánh đồng phù sa êm ái của nó, khúc quanh này thực bất
ngờ biết bao. Có một cái gì rất lạ với tự nhiên và rất giống con người ở đây; và để nhân cách hóa
nó lên, tôi gọi đấy là nỗi vương vấn, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu. Và giống như nàng
Kiều trong đêm tình tự, ở ngã rẽ này, sông Hương đã chí tình trở lại tìm Kim Trọng của nó, để nói
một lời thề trước khi về biển cả: “Còn non, còn nước, còn dài, còn về, còn nhớ...”. Lời thề ấy vang
vọng khắp lưu vực sông Hương thành giọng hò dân gian; ấy là tấm lòng người dân nơi Châu Hóa
xưa mãi mãi chung tình với quê hương xứ sở.
 (1) Tiếng nước rơi bán âm: chỉ tiếng nước rơi trầm đục theo cách cảm nhận âm nhạc.
 (2) Tứ đại cảnh: tên một bản nhạc cổ Huế, tương truyền do vua Tự Đức sáng tác.
 (Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 200-201)
 Anh/Chị hãy phân tích đoạn trích trên; từ đó, nhận xét tình cảm của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc
Tường đối với sông Hương được thể hiện trong đoạn trích.
 ----------- HẾT -------------
 DeThiVan.com Đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2015-2024 môn Ngữ Văn (Có đáp án) - DeThiVan.com
Yêu cầu hình thức:
- Viết đúng một đoạn văn nghị luận xã hội theo cấu trúc.
- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng, văn viết có cảm xúc, diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên
kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
Yêu cầu nội dung:
* Nêu vấn đề: Làm
Bàn luận:
1. Giới thiệu vấn đề: Ý nghĩa của thái độ sống tích cực trước thử thách.
Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều
cách khác nhau miễn là hợp lí, khoa học, thuyết phục. Có thể theo hướng sau:
2. Giải thích
- Sống tích cực là tư duy theo chiều hướng lạc quan, tin tưởng mọi vấn đề theo chiều hướng tốt đẹp,
tìm cách giải quyết vấn đề theo hướng thuận lợi nhất.
- Thái độ sống tích cực trước thử thách là luôn bình tĩnh, lạc quan, tìm ra cách giải quyết phù hợp và
không chịu khuất phục trước những khó khăn.
3. Bàn luận
- Ý nghĩa của thái độ sống tích cực trước khó khăn, thử thách:
+ Thái độ sống tích cực sẽ giúp con người không dễ dàng gục ngã và chìm vào trạng thái tiêu cực.
+ Thái độ sống tích cực giúp chúng ta tìm ra hướng giải quyết và vượt qua khó khăn.
+ Thái độ sống tích cực vô cùng quan trọng, cùng với ý chí, lạc quan sẽ giúp con người đến gần với
thành công hơn.
- HS lấy dẫn chứng minh họa phù hợp
+ Bác Hồ là vị lãnh tụ vĩ đại của Việt Nam và là minh chứng cho thái độ sống tích cực, trong lúc ở
tù thay vì tiêu cực và lo sợ Bác đã thả mình vào vạn vật, sáng tác thơ, nghĩ đến những điều tốt đẹp.
+ Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký dù bị mất cả hai tay từ nhỏ nhưng thầy không nản lòng, tích cực tập
viết cho đến khi thầy thành thạo viết bằng chân và là thầy giáo của toàn nhân loại.
- Phê phán những người tiêu cực, bi quan, mất niềm tin vào cuộc sống, khi đứng trước khó khăn thử
thách không dám đương đầu hoặc luôn chán nản mà gục ngã.
4. Liên hệ bản thân và tổng kết vấn đề.
Câu 2:
Phương pháp:
- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).
- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,...) để tạo lập một văn bản nghị luận
văn học.
Cách giải:
Yêu cầu hình thức:
 DeThiVan.com Đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2015-2024 môn Ngữ Văn (Có đáp án) - DeThiVan.com
- Nhưng còn một phát hiện bất ngờ nữa, sông Hương chính là cái nôi sinh thành bản đàn tuyệt diệu
trong Truyện Kiều. Tác giả tưởng tượng hai trăm năm trước, Nguyễn Du từng lênh đênh trong lòng
Hương với vầng trăng sáng. Và từ đó, những khúc đàn mà Kiều lẩy lên, đã mang dư âm của dòng
Hương giang lặng lẽ, phiến trăng sầu phủ nhuốm, ngân vang tâm trạng.
- Vẻ đẹp sông Hương ẩn trong chiều sâu linh hồn của sông Hương, nó chứa đựng bản sắc rất đặc
trưng và thật phong phú của một nền văn hoá cố đô, mà dòng chảy của nó khảm bao tinh hoa văn
hóa dân tộc suốt từ ngàn đời
b. Sông Hương dưới góc nhìn địa lý khi phải chia tay thành phố:
- Cuộc gặp gỡ nào rồi cũng phải đến lúc chia tay và sông Hương không là ngoại lệ. Sông Hương
buộc phải rời xa.
+ Sông Hương phải xa rời thành phố, lưu luyến ra đi giữa vùng ngoại ô Vĩ Dạ với màu xanh biếc
của tre trúc và những vườn cau.
+ Sông Hương đột ngột đổi dòng rẽ ngoặt trở lại gặp lại thành phố một lần nữa ở thị trấn Bao Vinh
xưa cổ.
- Lí giải
+ Theo địa lý tự nhiên: Khúc ngoặt đột ngột, khúc quanh bất ngờ “rất lạ với tự nhiên" vì sông
Hương khi rời khỏi thành phố đã chếch về hướng chính Bắc, sau đó buộc phải nắm dòng theo quy
luật đề chảy theo hướng Tây Đông. Vì thế nó quay lại thành phố.
+ Theo lý lẽ của trái tim trong góc nhìn của người nghệ sĩ tài hoa: Có cái gì rất lạ với tự nhiên, rất
giống với con người. Khúc quanh bất ngờ ấy chính là nỗi vấn vương cả một chút lẳng lơ kín đáo của
tình yêu như Thúy Kiều quay trở lại gặp lại Kim Trọng trong đêm tự tình để nói một lời thề chung
tình trước lúc đi xa. Nó giống như tấm lòng của người dân Châu Hóa, mãi mãi chug tình với quê
hương, xứ sở.
c. Khái quát nghệ thuật
- Làm nên sức hấp dẫn của đoạn trích trước hết là nhờ xúc cảm sâu lắng của tác giả in hẳn trong
từng câu chữ. Được tổng hợp từ vốn hiểu biết sâu rộng về Huế.
- Văn phong súc tích, hướng nội, tinh tế, tài hoa.
- Biện pháp nghệ thuật sử dụng rất dày đặc như so sánh, nhân hóa,... gắn với liên tưởng bất ngờ,
sáng tạo.
-> Mang đến sự thích thú đặc biệt cho người đọc.
3. Nhận xét về tình cảm của nhà văn đối với dòng sông Hương.
- Trong cái nhìn về thiên nhiên đất nước, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã huy động kiến thức địa lí, lịch
sử, văn hoá sâu rộng, thể hiện cái tôi trữ tình khi khám phá vẻ đẹp của những con sông quê hương
đất nước, kết đọng trong đó tình yêu xứ sở.
- Góc nhìn của tác giả khi viết về vẻ đẹp của sông Hương rất đặc biệt. Dưới góc nhìn của Hoàng
Phủ Ngọc Tường, sông Hương cũng có tâm hồn giống như con người, có sự suy tư, sự e thẹn của
người con gái khi gặp được người tình mong đợi hay sự vấn vương khi phải rời xa thành phố thân
yêu.
 DeThiVan.com Đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2015-2024 môn Ngữ Văn (Có đáp án) - DeThiVan.com
 Ngày xuân mơ nở trắng rừng
 Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.
 Ve kêu rừng phách đổ vàng
 Nhớ cô em gái hái măng một mình
 Rừng thu trăng rọi hòa bình
 Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.
 (Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 111)
Anh/Chị hãy phân tích đoạn trích trên; từ đó, nhận xét về lẽ sống ân nghĩa được thể hiện
trong đoạn trích.
 Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
 DeThiVan.com Đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2015-2024 môn Ngữ Văn (Có đáp án) - DeThiVan.com
d. Chính tả, ngữ pháp: Bảo đảm chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Câu 2: Phân tích đoạn trích trong bài Việt Bắc của Tố Hữu; từ đó nhận xét về lẽ sống ân
nghĩa được thể hiện trong đoạn trích.
Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận:
 - Mở bài giới thiệu được vấn đề.
 - Thân bài triển khai được vấn đề.
 - Kết bài khái quát được vấn đề.
Xác định đúng vấn đề nghị luận: Lẽ sống ân nghĩa được thể hiện trong đoạn trích.
Triển khai vấn đề nghị luận:
Thí sinh có thể triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao
tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận
Nội dung phần thân bài:
 - Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm.
 - Phân tích đoan trích.
 - Luận điểm 1: Nỗi nhớ con người và thiên nhiên Việt Bắc là cảm xúc chủ đạo cho toàn
bộ đoạn thơ. (Phân tích 2 câu thơ đầu)
 - Luận điểm 2: Bức tranh thiên nhiên - con người Việt Bắc được thể hiện trong hoài niệm
của người đi. (Phân tích 8 câu thơ sau)
 - Thiên nhiên bốn mùa tươi đẹp, yên bình, đầy sức sống.
 - Con người chăm chỉ lao động, ân tình, thủy chung.
 - Nhận xét về nghệ thuật: Trong âm hưởng chung của thể thơ lục bát với ngôn từ gần gũi,
nhịp điệu dịu dàng, bao trùm cả đoạn thơ là tình cảm nhớ thương tha thiết của người đi dành
cho người ở lại và cho không gian núi rừng Việt Bắc.
 - Nhận xét về lẽ sống ân nghĩa được thể hiện trong đoạn trích: Cảm xúc thương nhớ và
lòng biết ơn với mảnh đất và con người Việt Bắc được thể hiện rõ ràng trong đoạn trích. Đó
là lòng biết ơn đối với những người dân "ân tình thủy chung" đã bao bọc, chở che, hỗ trợ cho
bộ đội từ những ngày tháng chiến đấu gian khổ cho đến khi giành được hòa bình. Lẽ sống ân
nghĩa ấy thể hiện ở tình quân dân cá nước.
Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
 DeThiVan.com